🟢 یک روش درمان تاریخی است که با اعمال فشار به نقاط مشخصی از پوست توسط یک بادکش انجام می‌شود. حجامت انواع مختلفی دارد اما دو نوع عمده آن حجامت خشک و حجامت تر هستند. برخلاف دیگر روش‌های درمانی که معمولاً ماده‌ای به بدن وارد می‌شود در حجامت ما به دنبال خارج کردن مواد مضر از بدن هستیم.
🟢 تاریخچه: در مورد منشاء تاریخی حجامت اختلافات زیادی وجود دارد. تاریخ‌نویس بزرگ هرودوت از حجامت به عنوان درمانی برای سوءهاضمه و بی‌اشتهایی و سردرد نام می‌برد.
همچنین بقراط از این روش به عنوان درمانی برای بیماری‌های زنان، درد کمر، فارنژیت و بیماری‌های گوش و ریه یاد می‌کند.
در پاپیروس مشهور Ebers و در نقاشی‌های تاریخی مصریان باستان نیز می‌توان این روش را مشاهده نمود.
در خاورمیانه حجامت مورد تایید دانشمندانی چون زکریای رازی ابن‌سینا و زهراوی بود.
از سال ۱۹۵۰ طب سنتی چینی و حجامت به عنوان یک مدالیته رسمی در بیمارستان‌ها شناخته شد و هم‌اکنون در سراسر دنیا از جمله چین و اروپا و کشورهای خاورمیانه به طور گسترده استفاده می‌شود.
در المپیک ریو ۲۰۱۶ ورزشکاران متعددی از این روش استفاده کردند، به خصوص در رشته‌های آبی، که علامت‌های دایره‌ای قرمز رنگ روی پوست آن‌ها قابل مشاهده بود.
🟢 مکانیسم عمل حجامت به طور دقیق مشخص نیست اما تاکنون فرضیه‌هایی در این‌باره ارائه شده است. به اختصار به برخی کاربردهای درمانی این روش و مکانیسم‌های احتمال آن می‌پردازیم:
🔻 کاهش درد مهمترین کاربرد: در بیماری‌های میگرن، سردرد، درد‌های موسکولواسکلتال، درد کمر، زانو شانه و گردن و سندروم تونل کارپال، حجامت میتواند در محل مورد نظر باعث آزاد شدن وازودیلاتورهایی نظیر آدنوزین و نورآدرنالین و هیستامین شده و جریان خون منطقه را افزایش دهد؛ که این باعث حذف مواد سمی از محل مورد نظر و تنظیم غلظت p substance و کاهش درد می‌شود، همچنین با افزایش اپیوئیدهای اندوژن در مغز درد را کنترل می‌کند.
🔻بیماری‌های قلبی عروقی: باعث کاهش نسبت LDL به HDL در مردان می‌شود و با برقراری بالانس سمپاتو واگال اثر کاردیوپروتکتیو دارد.
🔻بیماری‌های ویروسی نظیر ابله و هرپس: در محل حجامت تعداد لنفوسیت‌ها کاهش یافته و تعداد نوتروفیل‌ها افزایش پیدا می‌کند، که در واقع این یکی از استراتژی‌های آنتی وایرل بدن است. همچنین باعث فعال شدن سیستم کمپلمان و گرایش سیستم ایمنی به سمت ایمنی سلولی می‌شود.
🔻دیابت: بررسی شده حجامت میتواند باعث کاهش قابل توجه قند خون در بیماران دیابتی شود.
🔻آنمی: باعث افزایش کیفیت خون باقی‌مانده در بدن و افزایش ساخت گلبول‌های قرمز می‌شود.
🟢 کنتراندیکاسیون‌های حجامت
طبق متون پزشکی سنتی ایرانی موارد زیر نباید مورد حجامت قرار گیرند:
بیمار با پوست خشک و یبوست، بیمار با اسپاسم‌های غیرارادی، بیمار ضعیف با ریسک بیهوشی، بیمار با تب، افراد زیر ۲ سال و بالای ۶۰ سال، بیمار دارای شکم حاد یا پیچش روده، افراد خیلی چاق یا خیلی لاغر (BMI زیر ۱۸.۵ یا بالای ۳۰)، بیمار دچار دیس‌پپسی
🟢 عوارض حجامت
از عوارض شایع حجامت آنمی عفونت‌های پوستی خارش سردرد سرگیجه خستگی حالت تهوع ایجاد هماتوم‌های کوچک در محل و شوک وازوواگال هستند.
#داروسازی_سنتی
✍🏻به‌قلم: محمد‌رضا اسماعیلی
